این امامزاده در شهر حسن آباد یا سوکند ، قرار دارد . بنای امامزاده عقیل یکی از قدیمی ترین آثار معماری بیجار در دوره اسلامی است و احتمالا به دوره سلجوقی تعلق دارد . بنای این امامزاده در یک محوطه قدیمی وسیع قرار گرفته و آثار سفالینه های آن از دوره سلجوقی و ایلخانی به جای مانده است . پلان این بنا مربع شکل و ابعاد فضای داخلی آن 6 × 5/6 متر است . در هر یک از اضلاع بنا ، طاق نما و در گوشه ها فیلپاهایی به شکل دایره تعبیه شده است . از مشخصات بارز معماری این بنا ، آجرکاری پرکار با طرح ها و نوشته های مختلف است و عبارت بسمله آن خوانده شده است . در داخل ساختمان تزیینات گچ بری جالب و کتیبه هایی به خط کوفی است . کتیبه ها حاوی آیات قرآنی و احتمالا زمان ساخت بنا است . گنبد بنا تخریب شده است . نوع معماری وتزیینات به کار رفته در بنا، تاریخ احداث آن را به دوره سلجوقیان نسبت داده و تداوم استفاده از آن را در زمان ایلخانیان نشان می دهد . ساختمان امامزاده قابل مقایسه با امامزاده باکندی و بقعه پیر در تاکستان شباهت بسیار دارد . این بنا را می توان در شمار مهم ترین بناهای دوره سلجوقی در ایران به حساب آورد . حفاری های امسال در آن انجام شده ولی نیمه کاره رها شده است از مسئولین شهر درخواست داریم که بجای جاده کشی وتخریب این میراث فرهنگیمان برای سودجویی های سیاسی در جهت احیا و باز سازی این بنای عظیم بکوشند. |
|
سوابق ومسولیت های اجرایی |
مدرک تحصیلی |
نام و نام خانوادگی |
ردیف |
عضو شورای شهر یاسوکند دوره اول، دبیر آموزش پرورش، مسئول کارگزینی و معاون اداره آموزش پرورش کرانی |
لیسانس معارف اسلامی |
احمد زاده مسعود |
1 |
_ |
دیپلم |
خانم زمانی |
2 |
عضو شورای شهر و مدیر و معاونت مدارس، دبیر آموزش پرورش، مسئول کارگزینی آموزش پرورش، |
فوق دیپلم ادبیات فارسی |
شریفی جعفر |
3 |
رئیس شورای شهر یاسوکند دوره دوم ، شهردار یاسوکند،، دبیر آموزش پرورش،استاد دانشگاه پیام نور بیجار، عضو شورای شهرستان بیجار دوره دوم ، کارشناس دادگستری ، عضو سازمان نظام مهندسی معادن استان کردستان،کارشناس اکتشاف و سرپرست معادن سنگ آهن شهرک بیجار وگلاله قروه،کارشناس اکتشاف و بهره برداری معدن |
فوق لیسانس زمین شناسی اقتصادی |
شیخی رضا |
4 |
_ |
دیپلم |
طهماسبی باقر |
5 |
_ |
دیپلم |
کریملی عباس |
6 |
عضو شورای شهردوره اول ودوم، دبیر آموزش پرورش، مدیر و معاونت مدارس، عضو شورای شهرستان بیجار،مسئول امور بانوان اداره آموزش وپرورش کرانی |
فوق دیپلم ادبیات فارسی و دانشجوی کارشناسی |
قنبرپور معصومه |
7 |
دبیر آموزش پرورش، معاونت مدارس،مسئول آموزش متوسطه |
لیسانس معارف اسلامی |
مهدیخانی داوود |
8 |
دبیر آموزش پرورش،مسئول ارزش یابی وامور تربیتی اداره آموزش وپرورش |
لیسانس معارف اسلامی |
میرزایی ایوب |
9 |
کارشناس کشاورزی،مدیر عامل شرکت کشاورزی،فعال تشکل های دانشجویی |
لیسانس مهندسی کشاورزی |
نظریپور محمود |
10 |
کتیبه قمچقای
شاهلار درهسی یا دره پادشاهان- چاههای قلعه قمچقای- پلههای زیر زمینی در محوطه قلعه
در مغرب روستای قمچقای درهی مرتفعی قرار دارد که به درهی آسیاب معروف است. کتیبهی قمچقای در فاصلهی یک کیلومتری مغرب این روستا بر روی صخرهای به ارتفاع ده متری در درهی آسیاب به خط هیراتیک (شبیه خط هیروگلیف) نوشته شده است. در فاصلهی 6 کیلومتری مغرب این کتیبه قلعهی عظیمی قرار دارد که حائز اهمیت بسیار است.
چنین به نظر میرسد که سازندگان اولیه این قلعه همان نویسندگان کتیبهی قمچقای بودهاند.
رودهایی که از اطراف بنا میگذرند، درههای عمیقی را به وجود آوردهاند که ارتفاع برخی قسمتهای آن بیش از 200 متر میباشد. تنها راه ارتباطی قلعه با خارج، گذرگاه باریکی است که با دست ساخته شدهاست و یک نفر به دشواری میتواند از آن بگذرد، از استحکام و موقعیت سوقالجیشی قلعه چنین بر میآید که جنگهای سختی در این منطقه در میگرفته است .
وسعت قلعه که بالغ بر 5000 متر مربع است با مخازن متعدد آب که در سنگ بریده شده و پناهگاه زیرزمینی آن که با عمق 41 پله در زیر قلعه بنا شده حاکی از وجود تمدن درخشانی در این منطقه بوده است.
در بین مردم منطقه، قلعهی قمچقای به نام قلعهی آیتوس مشهور است و حتی داستانها و افسانههایی در مورد آیتوس سردار قلعه و جنگهایی که وی انجام داده و همچنین وضعیت داخل قلعه بر سر زبانهاست.
تاکنون تحقیقات مهم باستانشناسی در مورد کتیبه و قلعه قمچقای صورت نگرفته است، اما برخی نظریهها حاکی از آن است که خط سومریان در آغاز نیمه تصویری (هیراتیک) و شبیه کتیبهی قمچقای بوده است.
مرحوم پروفسور زهتابی درباره خط سومریان مینویسد :«گر چه در بادی امر پیش از خط میخی الفبای دیگری نیز که شبیه خط هیروگلیف بوده، وجود داشته، لیکن عمر آن زیاد نبوده است. به عقیدهی دانشمندان تاریخنگار خط میخی را سومریان بعدها اختراع نمودهاند». سومریان التصاقی زبان مردمان متمدنی بودهاند که از آسیای مرکزی به بینالنهرین مهاجرت نمودهاند.
مرحوم پروفسور زهتابی در این مورد مینویسد: «سومریان و ایلامیان از طریق گذرگاه دربند به این منطقه (بینالنهرین و شوش) در آمده و به هر روی از آذربایجان عبور کردهاند. در جریان گذر آنان از آذربایجان قبایل و طوایفی از ایشان در این ناحیه رحل اقامت افکنده و در نتیجهی همجوشی و آمیزش با اهالی محلی در طول قرنهای متمادی، اقوام گوتی و لولوبی را به وجود آوردهاند» .2
اما راجع به کتیبهی قمچقای که در مجلهی اثر در شمارههای 15 و 16 که در زمستان سال 1367 ش. به چاپ رسیده، چنین آمدهاست: «با توجه به این حقیقت که قدمت کتیبهی قمچقای از الواح سومری بیشتر است (هزارهی چهارم ق. م) و با توجه به در نظر گرفتن این موضوع که اولین واضعان خط، سومریان بودهاند تصور میشود که قلعه و کتیبهی قمچقای در اصل متعلق به سومریان بودهاست» .3
محمود کردوانی نیز در سال 1356 ش. به بررسی قلعه و کتیبهی قمچقای میپردازد که در مجلهی بنیاد فرهنگ ایران در سال 1356 چنین آمده است: «وجود این تمدن آنهم در حدود هزارهی چهارم ق.م باعث اعجاب و شگفتی است، اما موضوعی که بیش از همه چیز انسان را به تحسین وا میدارد، وجود کتیبهی مکشوفه که با خط نیمه تصویری (هیراتیک) به دست اقوام و ساکنین این قلعه نوشته شده، گواه بر فرهنگ و تمدن مترقی این اقوام است».4
محمود کردوانی در مقالهای دیگر تحت عنوان کتیبهی قمچقای فرضیهای نو در بارهی منشأ خط مینویسد: «گمان میرود کتیبهی قمچقای یک متن مذهبی باشد، زیرا معنی «خدا»، «معبد»، «آب»، «رعد و برق» از برخی علائم آن به خوبی استنباط میگردد. بعید نیست کتیبه، شامل نام خدایانی باشد که ساکنان این منطقه میپرستیدند. رو به روی کتیبه در آن سوی درهی آسیاب آثار یک دیوار سنگی نیز وجود دارد که گمان میرود، پرستشگاهی مربوط به همین زمان بوده باشد».5
در قلعه قمچقای کاوشهای فراوانی توسط افراد سودجو صورت گرفته؛ اگر کاوشهای علمی توسط باستانشناسان منصف در منطقه صورت گیرد؛ امکان دارد از قلعهی قمچقای و زمینهای اطراف آن مدارک و اسناد مهم و جالبی به دست آید.
گفتنی است که در شهرستان بیجار گروس دهها تپهی باستانی متعلق به هزارههای قبل از میلاد وجود دارد. اخیرا" حدود 100 شئی تاریخی توسط نیروی انتظامی بیجار در روستای چشمه منتش از چهار نفر قاچاقچی عتیقه کشف و ضبط شد که در میان آنها پیکرهی 3 پادشاه از جنس مفرغ دیده میشود که بر روی تاج یکی از آنها اشکال ماه و ستاره نمایان است. بیشتر این اشیاء متعلق به هزارههای قبل از میلاد است. متأسفانه بدون اینکه تحقیقاتی علمی و باستانشناسی بر روی آنها صورت گیرد، طبق معمول اشیاء مربوط به هخامنشیان عنوان شده است.
منابع:
1ـ تاریخ دیرین ترکان ایران. ترجمهی علی احمدیان سرای. سال1381 ، صفحهی 34.
2ـ همان. احمدیان سرای. صفحهی77.
3ـ مریوانی، محمد. بیجار در گذر زمان سال 1382، صفحهی 48.
4ـ همان. مریوانی، صفحهی49.
5ـ آناهید. ماهنامهی پژوهشهای ایران شناسی، شماره 6 خرداد 1384 صفحه80
یاسوکند نامی جاودانه وهمیشگی | ||||
http://www.navidazerbaijan.com/showcontent.asp?ID=1110&issonum=432&s=19 هفته نامه نوید آذربایجان |
گوزل سایت تقدیم اولسون همشهریلریمه: